бдеат
Вид збор: Глагол, несвршен
Внимава, чува, се грижи за некого, за нешто.
Примери:
Бабицата бдееше со неа и ја тераше да легне.
мн. вардачи
Вид збор: Именка, машки род
чувар, стражар
Примери:
Биди верен вардач на сиот народ.
вардат
Вид збор: Глагол, несвршен
внимава, демне, следи
Примери:
Ќе треба овде да останеме и да вардиме на народот.
чува
Примери:
Момците вардеа стража.
Вид збор: Глагол, несвршен
мн. гавази
Вид збор: Именка, машки род
Личен чувар на лице на висока позиција или дипломат.
Турски:
kavas
Албански:
truproje
Употреба:
Архаизам
Примери:
Дојде бегот со двајца гавази за да го заплашува народот.
стражар, чувар
Албански:
rojë, mbrojtës
Употреба:
Архаизам
Примери:
Гавазите стоеја пред кафеаната.
Вид збор: Именка, машки род
Одбранбена положба во одредени спортови.
Примери:
Боксерот зазеде цврст гард.
довардат
Вид збор: Глагол, свршен
дочува, зачува
Албански:
ruaj deri në fund
Примери:
А, леба ми, тројца ергени ќе можат една сестра да довардат.
застражарат
Вид збор: Глагол, свршен
Почне да стражари.
Примери:
Тој застражари пред куќата.
Вид збор: Глагол, свршен
Доварди до крај, исчува целосно.
Примери:
Ќе изварди и ќе ми се прикаже: и јас сум Македонец.
мн. пандури
Вид збор: Именка, машки род
вооружен полициски чувар
Примери:
општински пандур
пастрат
Вид збор: Глагол, несвршен
(се пастри) се чува, се варди
Албански:
ruhem, mbrohem
Употреба:
Архаизам
подзавардат
Вид збор: Глагол, свршен
Заварди, зачува донекаде, за кратко време.
Вид збор: Глагол, свршен
Причува малку, кратко време.
Примери:
Таа мораше да ги попази децата во дворот.
Вид збор: Глагол, свршен
Помине некое време буден.
Примери:
Ја пробдеа ноќта над постелата на болното дете.
мн. редари
Вид збор: Именка, машки род
Лице што чува ред на некој собир, приредба и сл.
Албански:
kujdestar, rojtar
мн. стражи
Вид збор: Именка, женски род
Поставивме стража пред зградата.
Примери:
(разг.) Под стража.
мн. стражари
Вид збор: Именка, машки род
Оној што чува стража.
Примери:
Влеговме во кулата пред која немаше стражар.
чувар, заштитник
Примери:
стражар на мирот
стражарат
Вид збор: Глагол, несвршен
мн. чауши
Вид збор: Именка, машки род
Вооружен турски чувар, стражар.
чуваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Варди, пази нешто, не иставајќи се од него.
Примери:
Ние ќе одиме, а ти ќе останеш да ја чуваш куќата.
Варди некој да не побегне, да не направи нешто лошо и сл.
Примери:
Чува заробеници. Чува стража.
(се чува) Се варди, се пази од некого или нешто, да не му се случи нешто.
Примери:
Чувај се од него.
мн. чувадари
Вид збор: Именка, машки род
мн. чувари
Вид збор: Именка, машки род
Оној што чува.
Примери:
Чувар на магазините, чувари на редот.
мн. чувачи
Вид збор: Именка, машки род