башибозук (м.)
Во листата, меѓу другите, се најдоа и зборовите: арам, муфлуз, резил, тамаќар, башибозук, шашма, далавера, алашвериш, ќелепур-софра, џева, беља, гениш, курназ, маскара, едепсаз, марифет, сафра, рушфет, џамбаз, суртук, мамлаз, чалам, табиет, чаре, јаваш, ајде, таксират, тарапана, ујдурма, усул, чешит, џабе, џган, џумбус, батакчија, бадијала, зулум, налет, угурсуз, шерет, гајле, гајрет, грбал, душман, далавера, дереџе,зандана, зијан, ифрит, калауз, курбан, курназ, маскара, мамлаз, намќор....
„Тврдина од пепел“
од Луан Старова
(2002)
Стравочудебното село било куп човечки седалки од кал и со сламени или 'ржени покриви, некои од тие куќи дури и без прозорци и бездруго однатре со залостени врати зад кои ноќе над заспаната челад бдеел домаќинот со секира, со вила или со прешилест чекан за кршење камен ослушнувајќи ги шумовите и стрелушејќи се од душите на мртовците и од арамиите или од организираните одметници на распашаните глутници на башибозукот и на аскерот што станал безредие во безредието на пеколот ширум по вилаетот и исто толку по осоговските масиви на кои некогашниот деспот Оливер мислел дека ќе е исто толку вечен колку што е и господ во заблудените срца на луѓето.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Башибозукот подоцна се употребувал да се именува турска војска.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Кога Татко беше уверен дека конечно Камилски ја завршил својата прикаска за башибозукот, тој се исправи, прошета со погледот кон наредените книги на рафтовите како вистински војници, кои само тие, двајцата, со нивното читање ќе можеше да ги прочитаат, да ги совладаат, да ги направат безопасни.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Сонцето беше извишено далеку над планините кога Бахтијар-паша ја доби веста за извршениот трет напад од башибозуците и за нивните големи загуби.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Вардар се пази од синџири — аскер, границата е преплетена со жив плет од башибозуци, та изглед за префрлање не можеше да се наѕре за скоро време.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Башибозукот не дошол до израз, а властите се задоволиле со апсења на сѐ што било побудно меѓу егзархиската средина.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Скопскиот беглер-бег беше и паша – командант на скопскиот гарнизон, та нареди, еден табур од двеста души платена редовна војска да тргне во оваа експедиција, а во Кавадарци го пречекаа и му се придружија тиквешките бегови на чело со Јашар-бег со петстотини свои луѓе и уште толку башибозук, собран по целата Тиквешија за пљачка по Мариово.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Сепак ова пренесување на оружје било повод за судирот во Цапари, а тој судир, пак, имал извесно поттикнувачко влијание врз битолскиот башибозук за извршувањето на колежите.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
Интервенцијата на големите сили, во случајов, имала значително влијание врз војската и полицијата и врз солунскиот башибозук.
„Солунските атентати 1903“
од Крсте Битоски
(2003)
На исток Тиквешијата — бетер. Повеќе беља од башибозуците отколку од редовната војска.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Но дали навистина повеќе нема да се појави башибузук на Балканот? запраша Татко.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Камилски продолжи со аргументацијата: Башибозуците биле нередовни коњаници, односно биле мобилизирани како помошен дел во воени походи на Османската Империја.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
И така направија. Му дозволија прво на башибозукот, кој и без дозвола почна да се враќа по своите села со богатата пљачка од овци, кози, говеда, коњи, алишта, жито, бакар, маст, сирење и сѐ друго што претставуваше некаква вредност.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
- Ќе го ослободат бе слушај ме шо ти викам. Оваа земја ти е башибозук.
„Двоглед“
од Горан Јанкуловски
(2011)
Припадниците на башибузукот беа нерегуларни војници, почесто бандити отколку војници, обезглавени, без команда.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Не очекуваше таков пресврт, толку големо оддалечување од темата на башибозукот, но суштински останувајќи позадлабочено на смислата на неговото натамошно лексичко постоење.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
— Да се аскер, не се аскер. Сигурно некој башибозук од Џемаилбег од Агларци, — им проговори на другарите и сакаше да даде заповед на војводите да ги соберат четниците и да се истават повнатре во гората дури да фати мракот, па потоа да се влечкаат некако кон исток.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Башибозукот претставувал помошна војска на османската армија, главно коњаница составена од нерегуларни и командно обезглавени, разединети и неплатени војници, демобилизирани од армијата.
„Балканвавилонци“
од Луан Старова
(2014)
Од балканската битка е истргнат настанов, време кога во 1912 година Србија, Бугарија и Грција, нешто пред тоа и Црна Гора, ѝ објавиле војна на Турција, а јавнатата Македонија ја бранеле од туѓо зло за свое, под команда на ефендија Али Риза: Вардарската армија на Зеки-паша, Струмичкиот корпус на Али Надир, Северноалбанската војска на Асан Риза, Јужно македонските чети на некојси Таксим, некакви други булуци на аскер и башибозук и богзнае какви сѐ уште регуларни и диви воини.
„Забранета одаја“
од Славко Јаневски
(1988)
