печалбар (м.)
Како што беше вистина и онаа пролетна утрина, додека на горниот крај на селото се собираше тајфата печалбари пред заминување, а тука беа и тапаните, веднаш тука, на ледината крај патот и младичите го играа Тешкото околу нив, а тој беше со татка си скраја и мајка му молчеше крај нив со црвени очи; тој беше накитен со низалки костени, јаболка и по неколку ореи, првопратено, додека мајка му му шепнуваше „Змејко сине“, а тој можеше да види како му се стегаат на татка му вилиците и како сите мускули набабруваат и се скаменуваат под поцрнетата кожа на неговото лице, исто онака, како кога беше многу лут татко му, но Змејко сега можеше добро да знае дека тоа не е од никаква лутина.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Тој ден селаните молчат чекајќи кај трите даба пред село печалбарите што се враќаат да ги извадат пиштолите и секој да фрли по куршум.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Само печалбарката чека да ги остават своите сиви гнезда, чека дали ќе го види уште еднаш милото лице... А тоа е далеку, далеку!...
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Неговото срце крвари пред болката на поробениот македонски народ низ историјата и пред носталгичниот бол на печалбарот и иселеникот.
„Невестата на доселеникот“
од Стојан Христов
(2010)
Почна да мисли на групата печалбари што требаше утре даги пречека и да ги поплени.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Мала е радоста што ја носат спечалените пари за да ги ублажи оние маки кои печалбарот ги трпи во туѓина и немаштијата што ја трпат оние што остануваат дома.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Карактеристично за печалбарството од овој период било тоа што сите оние кои заминувале како печалбари привремено го напуштале домот со цел да заработат пари и по одредено време да се вратат во Македонија.
„Џебна историја на македонскиот народ“
од Група автори
(2009)
Секој чесен печалбар си ја стега торбата...
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Песната што печалбарот ја пее при разделбата со својата љубена млада жена.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Тогаш пак дојде песната. Таа носталгична и тажна песна на македонските печалбари, низ која се изразуваше сето она што тежеше на душата.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Печалбарите веќе одамна беа заминати.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Организирањето на вечерните училишта за Македонците печалбари, основањето на јадрото од коешто израсна Младата македонска книжовна дружина и остриот судар со бугарските власти на Стамболов, затворањето и потоа бегството во Македонија – зборуваат дека Груев навистина бил „во бројот на сепаратистите”.
„За македонцките работи“
од Крсте Петков Мисирков
(1903)
Цело село знае кој ден доаѓаат печалбарите, - но и таков е адетот – никој од село надвор не излегува.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
Кога се чу дека печалбарите од Влашко си доаѓаат, мајката попусто чекаше.
„Луман арамијата“
од Мето Јовановски
(1954)
СИМКА: (Замислено). Сите жени на светот се радуваат кога малечките ластовици им јавуваат за раната пролет. Само печалбарката е жална и мисли кога ќе дојде есен.
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
Мејдин работи и се понесува како вистински печалбар.
„Патувања“
од Никола Кирков
(1982)
Кога завесата се крева, десно веќе седнала мала група печалбари, прва пристигната на местото на разделбата; седат, пијат и замислено пеат).
„Печалбари“
од Антон Панов
(1936)
и уште од далеку мириса на ракија, барем сега можете да кажете чии шпиони сте, вели, не оставајте ѝ товар на душата дури ќе го барате патот кон небото, кога ќе ја качувате кон господа душата, вели, на правина нѐ земате на душа, велиме ние едно задруго, прескакулица ни одат зборовите, ние сме сиромашни луѓе, печалбари, ебати небото и ебати господот, сичките сте од Македонија, сите, викаме, сичките, по зборот сте оттаму, вели, и моите родители се оттаму, ама вие немате пашапорти, верувајте ни, господине, ние сме селани и не знаеме да лажеме, јас ви верувам, ама другите не веруваат, вели офицерот, моли господине, велиме ние, прави еден голем манастир, тој ја фатил главата и со дланката ја потпира под брадата, се мисли, се двоуми, па потоа се враќа назад, ние чекаме, си шепотиме молби и молитви до господа, белки има господ, вели Стеван Докуз,
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Дури тогаш, по смртта на татко му, откако почна сам да се расправа со сопствениците, Аргир разбра колку биле празни надежите на печалбарот, кој работи туѓи куќи и кому туѓи луѓе без душа и срце, му го мерат и ценат тешкиот труд...
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Минатото ко стар кофер отфрлен, од печалбар што долго патува низ светот со хипокритичен поглед, кој ја заобиколува вистината, за тагата што се свила во градите, за блиските чиј лик го заборавил...
„Поетски блесок“
од Олга Наумовска
(2013)
