сомун (м.)
Затоа овие сомуни леб и сирењето ги хранеа нашите сужни и физички и духовно.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
„'Рѓо 'рѓосана, Досто! Си видела сомун, па сакаш погача. Не ти е доста чупе, па требело и дете. Море, дертот ќе го вате ошче еднаш јас кога ќе стенкам долни крај, душата да ми излева!
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Земаа на вересија од аништата по неколку сомуни леб, но прво си го делеа сејмените меѓу себе, та што им престануваше им даваа по некој залак на сужните.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Ја избришав и ги ставив сомуните да се печат и избројав дваесет и еден леб.
„Три жени во три слики“
од Ленче Милошевска
(2000)
Киле седнат на едно триножно столче, со софрата пред него и на неа земјената чинија со сув грав и половината сомун леб од сетното месење, јадеше како одвај да џвака, полека некако мрзоволно.
„Крстот камбаната знамето“
од Мето Јовановски
(1990)
Таинот им се зголемуваше и со тоа добиваа повеќе сили да издржат докрај. – Уште има луѓе за бога – велеше Јован Сирмев кога во Воден им дадоа по два сомуна и по парче сирење.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Секое одење на пазар, Силјан, уште неслезен од коњ, право ќе појдеше кај лебарниците и ќе земеше еден топол сомун ас-екмек и ќе си купеше тан-алва, та ќе јадеше.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
10. ЛОШИ АРНИ - НАШИ СМЕ СИ - такво родољубие штом се рече од црно брашно леб се меси за најбел сомун да се пече...
„Куршуми низ времето“
од Љупчо Стојменски
(1976)
Од ноќвите, од онаа страна до мијалката, извади сомун леб, ѝ го подаде на средната ќерќа, Мара, да им го даде, а таа остана кај мијалката да го оплакне котлето.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
„Е, кога ми е посладок сомунов со тан-алвава, бре браќа, им велел на другарите си, како да јадам од дома ’ржани леб?“
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Коте го зеде сомунот и открши по едно парче за секого.
„Будалетинки“
од Мето Јовановски
(1973)
Покрај сомуните, Србите почнаа на „стапицата" да оставаат: конзерви, шеќер, кафе, сапун и друго што имаа во изобилност со разни предизвикувања.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Куле се поразведри. Ја зеде торбата и извади сомун 'ржан леб и еден склопец со пиперки.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Кога весело викаа: „Бабо, бабооо! Ајде, дај ми од она нашето.“ - А баба Ѓурѓа знаеше дека е тоа парче сомун намачкан со свинска маст и посолено со црвен пипер. Тоа беше нивната гозба.
„Последната алка“
од Стојан Арсиќ
(2013)
И токму една ноќ Митре со двајца свои другари кладе мамец на стапицата (еден сомун и на него книжулче со натпис: Бегај Гано од мое Старавина оти мајчето ти го расплака ако ми падниш в рака), и еве ти ги во утрешната мугра двајца „Гановци" на мамецот, а Митре со другарите кои преседоа цела ноќ на „пецање" им се фрлија одзади.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Во сандакот му беше останат само уште еден сомун леб, стврднат и начнат на едниот раб, а во другиот агол стоеја уште пет сотни компири.
„Белата долина“
од Симон Дракул
(1962)
Едни донесуваа, други ги однесуваа испечените тави, тепсии со баници и со буреци, разни татлии, сомуни лебови наредени на долга штица и завиткани во топли цедила, грав-тепсиичиња, чомлеци во земјени грнчиња на кои капаците им беа залепени со тесто. Само да гледаш и да не се нагледаш.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
Морам да кажам, луѓето беа многу чисти, цедилата ткаени и совршено чисти, целата штица направена на прегради за да не се залепуваат сомуните.
„Три жени во три слики“
од Ленче Милошевска
(2000)
Митра отвори, зеде еден сомун чист леб, го кладе на софрата и Доста си ја крена и си ја занесе пред машките. Со клавањето му вели „добре дојде, дедо Петко", а и на Илка да му го врати намигнувањето му вели: „е добре дојде и ти Илко", — и му чкрапна со левото око.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
„Ја гледам, седи на она столче до масата“, ми вели Трајчеица, „седи сета разотворена пред очите на оној мој сомун, а знаеш какви очи тој има, да извиниш; а таа зборува, зборува и не мисли да запре.
„Жената на белогардеецот“
од Србо Ивановски
(2001)
