калуѓер (м.)
Еден шепотел дека сиромавиот премногу знаел за животот, него го учел од свети книги некој калуѓер, друг рекол дека ќе му ја земе на покојникот амајлијата од под гуша - земја од три рида в крпче, таа земја чува од болештини, трет со горчлив подбив прашал дали амајлијата го сочува старецот.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Изгледа оттаму ги протерале калуѓерите или калуѓерките и нѐ сместија во големи одаи со кревети на кат, по дваесет и повеќе деца.
„Постела на чемерните“
од Петре Наковски
(1985)
Игуменот ги благослови и ги одведе во вториот двор, во манастирските конаци, давајќи им знак на двајцата калуѓери да ги земаат коњите и да ги одведат во шталата.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Татко после нѐ глави кај калуѓерите од манастирот и си замина пак во Преку.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
Јастрепски остроока, подгрбавена аглесто и со машки објала под црната калуѓерска облека, така што дури и рамениците ѝ личеле на скршени или преморени крилја, изгледала дека никогаш веќе не ќе зачекори по таа земја на тага, дека ќе остане на тоа и свето и проклето место, помеѓу две нездрави црни борови стебла, и самата да пушта од себе испреплетени корења и да го наслушува со накривена глава минатото.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
По патот за Штавица одеше црн калуѓер со бело коњче по него, на кое висеше обесена торба и дисаѓи, а од торбата се гледаше иконата на Богородица.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
Калуѓерите запишуваат во книгата на подароци.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
6 Во окото на камерата се сместени крајбрежните трски, мирнотијата на водата, мноштвото јата од разновидни птици, островот Свети Ахиљ и ѕидовите на големата, некогаш прекрасна катедрала во која се молел царот Самуил и неговите воини, високите езерски камени бели брегови во кои сѐ уште се сочувани пештерските црквички и келиите на калуѓерите- испосници и иконата на Света Богорица насликана на карпа сто метри над езерската вода.
„На пат со времето“
од Петре Наковски
(2010)
Пред пештерата каде што е закопан последниот калуѓер, секоја вечер од манастрискиот клет, од ноќвите, истрчува жена во црно облечена, без лице и остава барде со манастирска вода и троа леб.
„Захариј и други раскази“
од Михаил Ренџов
(2004)
Дури и манастирска пастрма му се сладела. Еднаш, ноќе на сам Велипеток, некојси калуѓер го стапнал човечето зад бочва.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Калуѓерите ќе палат кандила и ќе се молат, а јас ќе пишувам, ќе препишувам.
„Пиреј“
од Петре М. Андреевски
(1983)
И тој дошол прво да жние и врши, потоа останал момок; после го зеле во манастирот во Света Гора како обичен слуга на сите калуѓери.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Беше завиткан во своите познати крпи, со црвено брадиче и со калуѓерска камилавка на главата каква што некогаш ја носел, во времето на моето детство.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Не бил фанариот, се колнел, не веќе распоп ами побратим или брат на светиот Гаврил Лесновски, дека во манастирот пеел на јазик на кој го научил да пее калуѓерот што го нашол по борбите со аскерот на пашата Лобуд, како што го научил да копа и да јаде половина од она што можел да изеде негов врсник, парче поскура, неколку маслинки и капка вино.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Ах, проклет Наќо... - се возбуди и калуѓерот и почнаа обајцата да трчаат кон Наќо кој веќе влезе во просторијата која имаше излез и кон другиот двор накај шталите, но вратата беше заклучена.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
– Дали сте благословени од света Богородица, кога така го штитите името на нејзиниот премудар син, – одговори калуѓерот и го извади тефтерот од торбата и му го поднесе на поп Јакова, говорејќи му: – Ако милуваш да подариш нешто за света Богородица, запиши во него.
„Калеш Анѓа“
од Стале Попов
(1958)
„Жртвувањето на косата на мажот е древен знак за свештеничка позиција, почнувајќи од потполно истрижените глави на египетските хиерофанти до тонзурата на католичките свештеници и будистички калуѓери.
„МАРГИНА бр. 6-7“
(1994)
Калуѓерите запишуваат како се викаат и колку ќе останат.
„Злодобро“
од Јован Стрезовски
(1990)
Ѕидниот часовник – Предел во кој да ги распознаеш сите божји состојки од кои растат децата и цветовите; Поштарот кој среде летен дожд тропа на вратата и го довикува твоето име; ветровите што го менуваат правецот на корабите; воин од кој е останата само бројка врежана на неговиот череп; иницијали на ѕверови престорени во болки и во гранчиња; калуѓери што се движат по работ на морето и бараат пусти земји за молитви и мир; Елена на топлата постела на првата вечер; потомства што ќе ги остават своите ребра покрај ребрата на своите татковци; записот оставен врз плочата над нас.
„Љубопис“
од Анте Поповски
(1980)
Додека манастирскиот измеќар и некој од калуѓерите збутани до вреќите со погачи и до ќуповите со вино, викаа по него да легне долу, тој сѐ повеќе и повеќе се исправаше и го виде ројот дечишта забрани од јаничарите во заеднички синџир, а веднаш по нив и коњските газови, мазни и светливи како килими.
„Вежби за Ибн Пајко“
од Оливера Николова
(2007)
