фес (м.)
Влегува веднаш по дигањето на завесата, бришејќи. го грижливо со четка фесот на чорбаџи Теодос, оди полека на прсти, зборува тихо плашејќи се од својот сопствен глас.)
„Чорбаџи Теодос“
од Васил Иљоски
(1937)
На ѕидот кон бавчата виси портрет на свекорот во природна големина, со фес на главата и астраганско џубе.
„Бојана и прстенот“
од Иван Точко
(1959)
Гимназистите си дојдоа од Прилеп во градски алишта: палта запетлани до гуша со жолти петлици, пантолони со широки ногавици и нови углеисани фесови со нови пискулчиња.
„Крпен живот“
од Стале Попов
(1953)
Зетот Богдан ја поткренал ногата повисоко од невестата, со цврст отсек, му се гледаат белите волнени чораби под ногавиците на бечвите порабени со гајтан; при замавот, дуплите ракави на џамаданот му се поткренале нагоре како крилја од птица; под фесот зафрлен кон тилот му стрчи парче коса како празови лисја влажна од пот; погледот му е свртен кон невестата која ја следи во играта.
„Животраг“
од Јован Стрезовски
(1995)
Тој стана, го грабна фесот и јуначки ја спрашти да бега.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Но дури така Јован и Крсте си ја гледаа страшната смрт во тесното одајче, а кајмакамот и бимбашијата ги трлкаа задоволни рацете, оти за неколку минути или најмногу саат ќе ја свршат и оваа царска работа, по уличето откон битолско џаде се слушнаа прапорци од пајтон, а на местото од пајтонџијата не човек со црвен фес, ами европејска паларија, а до него исто таков друг, со шарен бајрак во раката.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
На главата носеше црвен фес, а појасот му го красеше сребрен синџир, на кој беше врзан убав златен часовник.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
Застанал зетот пред врата и сите сватови на коњи, наметнати со белите јапанџаци, на главите фесови тунузи преврзани со белите чалми, опкачени сите со пиштоли жолтомедни, а на нозете сите со скорни црвени.
„Силјан штркот“
од Марко Цепенков
(1900)
Студено гледа оттаму човек во мундир и со фес на неврастично и жолчно бледо лице.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
Во еден момент, од другата страна на Широк Сокак се појави и им доаѓаше во пресрет позната висока машка фигура со руса коса, долги руси подвиткани мустаќи, црвен кадифен фес на главата, убава едноставна облека и стилизиран бастун.
„Белиот јоргован“
од Хајди Елзесер
(2012)
Преку нивните гради мируваа наредените фишеци во коланите, јатаганите висеа на колковите, а широките флоки и долгите пискули на фесовите се вееја на утринското ветерче.
„Толе Паша“
од Стале Попов
(1976)
Одеднаш здогледа голема група турци, фесовите им се вееја лудо, јаваа како избезумени, како некаде да брзаа.
„Ветришта“
од Радојка Трајанова
(2008)
Тоа е чудна глетка: нож по кој блескоти разлеаната крв на сонцето и глава, на која вивти војнички фес, мустаќи набабрени, свиснати, што фосфоресцираат и сето тоа бавно се ближи кон него.
„Пустина“
од Ѓорѓи Абаџиев
(1961)
И бос и прашен, агата вџашен бега - зафрлил фес...
„Мое село“
од Ванчо Николески
(1950)
Двајцата се воодушевуваа од севозможната, етнички мешана и така питорескната костимографија на градот и особено на нивните едноверци - некако не им одеше веднаш да кажат „сонародници” зашто беа толку различни од нив - од кои најголемиот број беа скромни луѓе, постарите сѐ уште облечени традиционално, со фесови, антерии, широки женски здолништа со долга престилка и специфични женски капи што ѝ личеа на дајриња ставени на глава и врзани под брадата, сите дотерани на туѓ, ориентален начин.
„Светилка за Ханука“
од Томислав Османли
(2008)
И веќе знаев дека сѐ ќе е брзо готово, дека земјата обеспокоена од ѕверското будење на човечката крв нѐ чека да нѐ награди со црви, нас или тројцата со фесови: дотрча Ганка и се наведна над мајка си, се обиде да ја крене на нозе.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Како што рекол и така направил, се потурчил... На новиот Турчин сите му донесле дарови... кој фес, кој појас, кој ова, кој она и убаво го дарувале.
„Волшебното самарче“
од Ванчо Николески
(1967)
Иако млад, речиси момче со фес и со јатаган во црвеномодриот појас, не бил брз - поткривнувал од стара рана од која понекогаш едната нога останува покуса.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
Откога малку поседоа, со гордо и високо чело, со црвен и нов фес и со црни засукани мустаќи, во меаната влезе Никола.
„Гоце Делчев“
од Ванчо Николески
(1964)
На челата под ветвите фесови им лежеше слава на злодејство.
„Тврдоглави“
од Славко Јаневски
(1990)
