најде
најдат; најдам, најди, најдете; најдов, најдоа; нашол, нашле; најдев, најдеа; најдел; најден
Вид збор: Глагол, свршен
Ранг: 100
1.
Барајќи, дојде повторно до нешто загубено, или случајно открие нешто.
Примери:
По два дена си ги најде клучевите во дворот.
Им направија претрес во куќата, ама ништо не најдоа.
Меѓу зафрлените работи на таванот најде стар ракопис.
Спротивно од:
изгуби (св.)
2.
Пронајде, установи, заклучи нешто во резултат на барање, разгледување, истражување, проучување, размислување и сл.
Примери:
најде работа, најде сили
најде решение, најде оправдување
најде одговор, најде спас, најде излез
најде објаснување, најде причина
најде доказ, најде трага
најде чаре, најде мана
Слично со:
пронајде (св.)
3.
Сретне, затече (при посета) некого, нешто.
Примери:
Кога да дојдеш, дома ќе ме најдеш.
Ја најде наведната над разбојот.
Го остави како дете, а го најде како возрасен маж.
Куќата ја најдов негибната, ама нив не ги најдов.
Слично со:
затече (св.)
4.
набави, обезбеди, снабди
Примери:
Кога ќе најдам пари, ќе ги платам сметките.
Одвај го најдов лекот.
Најдов човек за работа во дуќанот.
Дали најде карти за театар?
Најди ми добар мајстор.
Слично со:
обезбеди (св.)
5.
процени, просуди, заклучи
Примери:
Ако најде судот дека така е подобро, да ја прекинеме расправата.
Беше многу задоволен зашто најде дека добро заработил.
Откако го ислуша, најде дека имал право.
6.
избере
Примери:
Останал неженет зашто не можел да најде мома спрема себе.
Од толку чевли по продавниците, не можам да најдам какви што сакам.
Слично со:
избере (св.)
7.
Добие род, земјоделски и други производи.
Примери:
Годинава најдовме околу илјада килограми тутун.
Според годината добар род најдоа.
8.
(само 3 л. едн.) Со кратка заменска форма за директен предмет - ме (те, ги) - снајде, се случи некому.
Примери:
Кај ме најде оваа беља.
Ако ти е пишано, ќе те најде.
Лоша болест го најде.
Што те најде, што ти се стори?
Леле, што ме најде!
9.
Во изрази на негодување, неодобрување.
Примери:
Си нашол со кого да одиш.
Кај ме најде пак мене?!
Ех, ама го најде човекот.
Сега ли најде да одиш?!
Ти ли најде да ми кажеш?!
Таму ли најде да го оставиш?!
10.
(се најде) Се сретне, се состане со некого.
Примери:
Се имам договорено утре да се најдам со него.
Кога ќе се најдеме другпат, пак ќе позборуваме за тоа.
11.
(се најде) Послужи за нешто, помогне ако притреба.
Примери:
Не фрлај го тоа, остави го, ќе се најде.
Земете некоја пара повеќе, да ви се најде.
Ќе поседи некој ден, да им се најде.
Кога ни беше тешко, многу ни се најде.
12.
(се најде) Дојде, стигне, се затече некаде.
Примери:
До вечер треба да се најдам дома.
Сè ќе оставам и веднаш ќе се најдам кај вас.
Утре рано да се најдеш во општината.
Неочекувано се најде пред тешка задача.
По толку години, пак се најде во родното место.
13.
(се најде) се почувствува
Примери:
Од тоа прашање се најде навреден.
Во таа расправија се најде побуден да го брани послабиот.
Меѓу другите, се најдоа како изгубени, исплашени.
Кога застана пред неа, се најде смешен и збунет.
Изрази
Си го најде патот - се среди, ги оствари своите потреби за работа и живот.
Му го најде крајот - реши, расчисти некоја работа.
Се најде во небрано (лозје) - дојде, се најде во незгода.
Се најде во тесно - се најде во тешка, безизлезна положба.
Нашол, па зашол - за овој што не знае што е доста, што покажува голема дрскост.
(книж.) Нашле заеднички јазик - се согласиле, се спогодиле.
Нашло грнче поклопче - нашол сличен на себе (обично во негативна смисла).
Што барал, тоа и си нашол - добил заслужена казна (од мене).
Ќе си го најдеш (татко ти) - закана.
Добре (те) најдов (добре нашле) - како одговор на поздрав: Добре дојде, добре дошле.
Изведенки
наоѓање ср.
глаг. им.
глаг. им.
