запре
запрат; запри, запрете; запрев, запрел; запрел; запрен
Вид збор: Глагол, свршен
Ранг: 683
1.
Престане да оди, да се движи, да се одвива некое дејство.
Примери:
Жената запрела пред една порта.
Пред селото запреа камиони.
Моторот запре.
Музиката наеднаш запре.
Одвај дочека да запре дождот.
2.
Направи да застане некој или нешто, прекине некого или нешто што е, во движење, во работа, во дејство.
Примери:
Јас ќе го запрам да го прашам.
Тој го запре коњот во дворот.
По несреќата полицијата го запре сообраќајот.
Дрводелците го запреа сечењето на дрвјата во тој дел на шумата.
3.
Сопре, спречи некаков процес, развој.
Примери:
Тие настани го запреа натамошниот развој на демократијата во земјата.
Тој го запре напредокот во нашиот колектив.
Слично со:
сопре (св.)
4.
Сопре, спречи нешто да тече.
Англиски:
stop
Со краен напор таа ги запре солзите.
Лекарот одвај успеал да ѝ ја запре крвта.
5.
Сопре, спречи некакво дејство.
Примери:
Дождот ја запре жетвата на пченицата.
Студот ја запре натамошната работа на пругата.
Чадот и прашината ми го запреа дишењето.
6.
Сопре, задржи да не оди понатаму, да остане на даденото место.
Албански:
ndalë
Гостинот го запревме на ручек.
Таа ги запрела децата на поседок.
7.
Задржи дел од исплата, од пратка и сл.
Англиски:
stop
Албански:
ndërprej, pengoj
Овој месец не ми запреле членарина од платата.
Стоката ја запреа граничарите на нашата граница.
8.
За поглед, очи - задржи, насочи кон некого или кон нешто.
Албански:
fiksoj
Наеднаш очите ги запре на младичот.
Погледот му запре на прозорецот.
9.
(се запре) Престане да се движи.
Примери:
Tој се запре на прагот.
Штом навлегоа во шумата, тие се запреа.
На аголот на улицата се запре црн автомобил.
Слично со:
застане (св.)
10.
(се запре) Престане да прави нешто, прекине некое дејство.
Примери:
Додека зборуваше, тој наеднаш се запре.
Тој се запре во излагањето.
11.
(се запре) застане
Примери:
Очите му се запреа на лицето од детето.
Погледот му се запре на нејзината слика.
12.
(се запре) Се задржи на нешто, обрне поголемо внимание на нешто.
Примери:
Hа крајот од оваа глава ќе се запреме на погоре споменатиот автор и неговото дело.
13.
(се запре) Се заглави, застане нешто.
Англиски:
stuck
Албански:
ndalë, bllokohet
Во грлото му се запрела една коска од риба.
Слично со:
заглави (св.)
Изрази
Ми (ти, му...) се запре здивот - го изгуби здивот, престане да дише од страв, возбуда и сл.
Ми (ти, му...) се запре крвта - се исплаши.