остане
останат; остани, останете; останав, остана, останаа; останал, останала, останале; останат; останев, останеа; останел
Вид збор: Глагол, свршен
Ранг: 103
1.
Продолжи да се наоѓа, да се задржува негде, не промени место, положба.
Примери:
Јас останав в село, а другите заминаа в планина.
Таа остана дома да зготви ручек.
Остана в постела.
Портата остана подотворена.
Книгата остана на масата.
Спротивно од:
отиде (св.)
3.
Стане некаков како последица на нешто.
Примери:
Тој млад остана вдовец.
Во таа несреќа тој остана сакат (слеп).
4.
Продолжи да престојува, помине време на некое место.
Примери:
Остана в болница подолго време.
Во Охрид останавме речиси два месеца.
Слично со:
престојува (несв.)
5.
Истрае во нешто, одржи нешто.
Примери:
Вработените останаа на своето решение да се смени директорот.
Тој остана на занаетот од татко му.
6.
Остави трага, белег.
Примери:
Трагите од коњските копита останаа во калта.
Урнатините останаа како нем сведок на бомбардирањето.
Траги од крв ми останаа на облеката.
7.
Не помине во погорно одделение, клас (во школувањето), изостане, заостане.
Примери:
Тој остана по вторпат во седмо одделение.
8.
Е оставен, предаден во наследство.
Примери:
Hоcијата ми остана во наследство од баба ми.
Куќата му остана од татко му.
9.
Остави нешто на поминување, помине покрај нешто.
Примери:
Нашиот тркач остана меѓу последните уште во првиот круг.
Селото остана далеку зад нас.
10.
Загине, падне во бој.
Примери:
Многу борци останаа на бојното поле.
11.
Преживее, продолжи да суштествува.
Примери:
Од семејството останал жив само најмалиот брат.
Во авионската несреќа не остана никој жив.
Слично со:
преживее (св.)
12.
(само во 3 л.) Се зачува, преостане во еден помал или поголем дел, од нешто што се губи, што исчезнува.
Примери:
Од ручекот остана само малку.
Ни останаа уште стотина метри до врвот на планината.
Останаа неколку минути до доаѓањето на возот.
13.
Е препуштено, оставено нешто на некого.
Примери:
Грижата за децата остана на жената.
14.
Треба да се направи уште нешто.
Примери:
Остана уште да се потпише договорот.
Ќе остане да се направи уште една проверка.
Изрази
Атер да не ти остане - не забележувај ми за ова што ќе ти го кажам.
Меѓу нас да остане (кажаното) - да не се шири, не кажувај на други.
Остане на улица - остане без приход, без средства за живот.
Остане на пол пат - (обично за образование) не заврши нешто што започнал: училиште, занает и сл.
Остане бел во очите - остане без очекуваното.
Остане со празни раце - остане без ветеното, очекуваното.
Остане (некому) во умот/паметот - не заборави, добро запамети некого или нешто.
Остане тешка/трудна - забремени.
Не остане никому должен - врати со иста мера.
Остане во сила (за закон, правило, пропис и сл.) - не се смени, уште има важност.
Прашањето остана отворено - не е решено тоа што се очекувало да се реши.
Остана со прстот в уста - остана изненаден, излажан, без тоа што го очекувал.
Во кого душа да остане - остане без здив, од cмеење, од работа и сл.
Остане на зборот - го држи дадениот збор, даденото ветување.
Очите му останаа во нешто или во некого - многу му се допадне.
Пуст да остане - клетва.
Изведенки
1.
останува несв.
остануваат
остануваат
2.
останување ср.
глаг. им.
глаг. им.
