burn - онтологија

вгори повеќе

(се) вгорат
Вид збор: Глагол, свршен
Се вцрви, поцрвене (од сонце оган).
Албански: skuqem, digjem
Примери:
Силниот оган му го вгори лицето.

гламноса повеќе

гламносаат
Вид збор: Глагол, свршен
изгори, поцрни
Албански: digjet
Примери:
Гламносаа гредите во куќата.

гори повеќе

горат
Вид збор: Глагол, несвршен
Е во оган, е запален.
Албански: digjet
Примери:
Куќата гореше сета во пламен.
Има висока телесна температура.
Албански: digjet
Употреба: Медицина , Преносно значење
Примери:
Детето три дена гореше од температура.

догори повеќе

Види и: гори (несв.)
догорат
Вид збор: Глагол, свршен
Изгори до крај, престане да гори.
Албански: djeg deri në fund
Употреба: Преносно значење
Примери:
Пламенот ќе догори и ќе остане само жарот.

доиспече повеќе

Види и: испече (св.)
доиспечат
Вид збор: Глагол, свршен
(се доиспече) се пресонча
Албански: djeg
Употреба: Преносно значење
Примери:
Заспав на плажата и се доиспеков.

долути повеќе

Види и: лути (несв.)
(му) долутат
Вид збор: Глагол, свршен
Почувствува лут вкус.
Албански: djeg
Употреба: Безлично
Примери:
Ми долути од пиперката.

жари повеќе

жарат
Вид збор: Глагол, несвршен
(се жари) Се претвора во жар, е во состојба на жар.
Албански: djegur në hi
Примери:
Јаглењето во огништето се жареа.

жега повеќе

жегаат
Вид збор: Глагол, несвршен
(само 3. л.) За болка - прободува, силно пече.
Употреба: Медицина
Примери:
Ме жега во слабините.

жеже повеќе

жежат
Вид збор: Глагол, несвршен
Предизвикува силна топлина.
Албански: djegë
Примери:
Песокта под нозете сѐ уште жежеше.

жежне повеќе

Види и: жеже (несв.)
жежнат
Вид збор: Глагол, свршен
жеже
Албански: djeg

жига повеќе

Види и: жега (несв.)
жигаат
Вид збор: Глагол, несвршен
жега

жижне повеќе

жижнат
Вид збор: Глагол, свршен
(се жижне) Се изгоре, се опече.
Албански: digjem
Примери:
Кучето се жижна од печката и избега.

жури повеќе

журат
Вид збор: Глагол, несвршен
Надразнува, предизвикува црвенило на кожата (за коприва).
Албански: ndez
Примери:
Војниците го жураа со копривата беспомошното животно и се кикотеа.

загори повеќе

Види и: гори (несв.)
загорат
Вид збор: Глагол, свршен
Почне да гори.
Албански: djeg
Примери:
Огнот полека загори.
Изгори малку, подгори нешто при варење или печење.
Албански: djeg
Примери:
Го загоревме бакарданикот.

зажари повеќе

зажарат
Вид збор: Глагол, свршен
За коприва - почне да жари, да жури.
Албански: djeg
Примери:
Копривите го зажарија по босите нозе.

зажеже повеќе

зажежат
Вид збор: Глагол, свршен
Почне да жеже.
Примери:
Железото ми ги зажежа рацете.

залути повеќе

залутат
Вид збор: Глагол, свршен
Почне да ми (ти, му...) лути од нешто. Ми (ти, му...) лути.
Примери:
Пиперките ми залутија.

запали повеќе

запалат
Вид збор: Глагол, свршен
Направи да гори нешто со пламен.
Албански: djeg
Примери:
Војниците го запалија селото.
(се запали) Почне да гори.
Албански: djeg
Примери:
Една искра ја погоди копата сено и таа се запали.

запари повеќе

запарат
Вид збор: Глагол, свршен
Почне да пржи, да пече (во грло, во уста).
Албански: djeg
Примери:
Ракијата ме запари во грлото.

запече повеќе

запечат
Вид збор: Глагол, свршен
За сонце - почне да пече, да жеже.
Албански: pjek, djegë
Примери:
Сонцето веќе запече.
Почне да пече, да жари.
Албански: djegë
Примери:
Го запече потта.

згори повеќе

згорат
Вид збор: Глагол, свршен
Одеднаш, одненадеж почне да гори.
Албански: digjet
Примери:
Најпрвин се покажа чад, а потоа згори и оган.

изгореница повеќе

мн. изгореници
Вид збор: Именка, женски род
Изгорено место на кожата, белег на такво место.
Употреба: Медицина
Примери:
Изгореници по рацете и нозете.

изгори повеќе

изгорат
Вид збор: Глагол, свршен
3аврши со горење.
Албански: djeg
Примери:
Во пожарот изгореа две куќи.
Потроши со горење.
Албански: djeg
Примери:
Изгоревме многу дрва оваа зима.
Гори малку, загори, подгори, за јадење.
Албански: djeg
Примери:
Мисирката изгорела од едната страна.
Надразни сетило за вкус, излути.
Албански: djeg
Примери:
Пиперките ме изгореа.
Направи да биде уништено како последица на голема употреба, остар вкус.
Албански: djeg
Употреба: Разговорно
Примери:
Му изгореа дробовите од ракија.
(се изгори) Почувствува силен, најчесто лут или остар, вкус.
Албански: djeg
Примери:
Се изгоре од супата.

испече повеќе

испечат
Вид збор: Глагол, свршен
Изложи на силно сонце.
Албански: djeg
Употреба: Преносно значење
Примери:
Си ги испече нозете на сонце.
(се испече) Добие изгореници (од оган, од сонце).
Албански: djeg

испозапали повеќе

Види и: запали (св.)
испозапалат
Вид збор: Глагол, свршен
Запали повеќе нешта одеднаш.
Албански: kall, djeg, ndez
Примери:
Ги испозапалија стрништата.

испопали повеќе

испопалат
Вид збор: Глагол, свршен
Запали повеќе нешта.
Албански: djeg, ndez, kall
Примери:
Ги испопалија сите куќи.

лути повеќе

лутам
Вид збор: Глагол, несвршен
Пржи, гори, пали (на јазик, на кожа, на очи).
Албански: djeg
Примери:
Пиперките, што ги лупев денес, лутат.

налути повеќе

налутат
Вид збор: Глагол, свршен
Почувствува малку лут вкус (од јадење, пијалак). Со кратка заменска форма - ми (ти, му).
Албански: djegë
Употреба: Гастрономија
Примери:
Јадењево (ми) налути малку.

напари повеќе

напарат
Вид збор: Глагол, свршен
Доживее нешто лошо, непријатно.
Албански: përvëloj, digjem
Употреба: Преносно значење
Примери:
Ама се напаривме со продажбата.
(се напари) Доживее нешто непријатно, лошо.
Албански: përvëlohem, digjem
Употреба: Преносно значење

опали повеќе

опалат
Вид збор: Глагол, свршен
изгори, обгори
Албански: djegë
Предизвика руменило на кожата под влијание на сонце, ветар и сл.
Албански: djegë
Примери:
Го опали сонцето.

опекотина повеќе

мн. опекотина
Вид збор: Именка, женски род
изгореница
Употреба: Медицина

опече повеќе

опечат
Вид збор: Глагол, свршен
Изгори, добие изгореница, рана.
Албански: djeg
Примери:
Само осетив како цевката отскокна и нешто како да ме опече.
Опали, обгори од сонце.
Албански: djeg
Примери:
Силните зраци му го опекоа лицето.
Предизвика болка, внатрешен немир.
Албански: djegë, përvëloj
Примери:
Нејзиниот поглед, допирот на раката го опекоа.
(се опече) се изгоре
Албански: djeg
Примери:
Се опеков од рерната.

пали повеќе

палат
Вид збор: Глагол, несвршен
Уништува со огин.
Албански: kall, djeg
Примери:
Пали села и градови.
(за сонце) жеже, пече
Албански: djeg, përzhit
Примери:
Сонцето пали.
(за пиперка или зачин) лути
Албански: djeg
Примери:
Овие пиперки палат.

пари повеќе

парат
Вид збор: Глагол, несвршен
жеже
Албански: përvëlon
(за коприва) жури
Албански: djegë
Употреба: Дијалектен збор
(за нешто луто; за алкохол) пече
Албански: djegë
Употреба: Дијалектен збор
Примери:
Ме пари грлово.

парне повеќе

парнат
Вид збор: Глагол, свршен
ожеже, опече
Албански: djeg
Употреба: Дијалектен збор
олути
Албански: djeg
Употреба: Дијалектен збор

парнува повеќе

Види и: парне (св.)
парнуваат
Вид збор: Глагол, несвршен
парне
Употреба: Дијалектен збор

пече повеќе

пече
Вид збор: Глагол, несвршен
Со оган го прави годен за употреба.
Албански: djeg
Примери:
пече ќерамиди, пече тули, пече вар
За сонце - пали, жеже, грее.
Албански: djeg
Примери:
Сонцето силно пече.
За пиперка; рана - лути.
Албански: djeg
Примери:
Раната ме пече.
Грижа на совеста.
Албански: djeg
Употреба: Преносно значење
Примери:
Совеста ме пече.

пламноса повеќе

Вид збор: Глагол, свршен
(преод.) изгори
Албански: kall
Употреба: Преносно значење , Разговорно
Примери:
Пламенот да те пламноса!

пламти повеќе

пламтат
Вид збор: Глагол, несвршен
За човек - обземен од силно чувство.
Албански: digjet
Употреба: Преносно значење
Примери:
Сиот пламти од гнев.

погори повеќе

погорат
Вид збор: Глагол, свршен
Гори малку, кратко време или уште малку.
Примери:
Нека погори свеќата, па угаснете ја.

подгори повеќе

подгорат
Вид збор: Глагол, свршен
Изгори до некој степен.
Албански: djeg
Примери:
Во пожарот што изби, гредите на куќата подгореа.

подзагори повеќе

Види и: загори (св.)
подзагорат
Вид збор: Глагол, свршен
За јадење - загори малку.
Албански: djeg, shkrumoj pak
Примери:
Гравот како да подзагорел, мириса цела куќа.

подналути повеќе

Види и: налути (св.)
подналутат
Вид збор: Глагол, свршен
Ми (ти, му, ...) Почувствува малку лут вкус.
Албански: djeg
Употреба: Гастрономија
Примери:
Пиперката ми подналути малку.

пожеже повеќе

Види и: жеже (несв.)
пожежат
Вид збор: Глагол, свршен
(само 3. л.) Жеже малку, кратко време.

поопече повеќе

Види и: опече (св.)
поопечат
Вид збор: Глагол, свршен
Опече, изгори малку, во помал степен.
Примери:
Јакото сонце ја поопече.

попари повеќе

попарат
Вид збор: Глагол, свршен
За слана - уништи растение.
Албански: përvëloj, djegë
Употреба: Ботаника
Примери:
Зелената трева ја попари слана.

попрегори повеќе

Види и: прегори (св.)
попрегорат
Вид збор: Глагол, свршен
Прегори малку, до определен степен.
Примери:
Ручекот малку ѝ попрегори.

прегори повеќе

прегорат
Вид збор: Глагол, свршен
Направи да загори, да изгори, испече повеќе отколку што е потребно.
Албански: djegë
Употреба: Гастрономија
Примери:
Домаќинката го прегоре ручекот.
Изгори, се расипе, добие куса врска, куршлус.
Албански: djeg
Примери:
Целата инсталација ни прегоре.
Престане да гори.
Албански: shuhet
Примери:
Огнот никако да прегори, да престане.

прижеже повеќе

прижежат
Вид збор: Глагол, свршен
Однаш почне силно да жеже.
Албански: djeg
Примери:
Прижеже сонцето.
Ми (ти, му) стане малку жешко.
Албански: digjem, kallem
Примери:
Ми прижежа на нозеве од огнот.

припече повеќе

припечат
Вид збор: Глагол, свршен
За сонце - одеднаш почна силно да пече.
Албански: djeg
Примери:
Сонцето припече како среде лето.

сврели повеќе

сврелат
Вид збор: Глагол, свршен
(се сврели) се распали, се згорешти
Албански: nxehet
Употреба: Преносно значење
Примери:
Нешто многу си се сврелил.

согори повеќе

согорат
Вид збор: Глагол, свршен
Изгори, уништи со оган, со пожар.
Примери:
Гром ги согори електричните далноводи.
Растопи, разгради нешто.
Примери:
Кислородот ги согори хранливите материи.

согорува повеќе

согоруваат
Вид збор: Глагол, несвршен
Уништува со горење.

спали повеќе

спалат
Вид збор: Глагол, свршен
изгори

спржи повеќе

спржат
Вид збор: Глагол, свршен
исуши, прегори
Албански: djegë, përzhit
Употреба: Преносно значење
Примери:
Сушата ги спржи лисјата.
(се спржи) се исуши, се прегори
Албански: përzhit, djegë
Употреба: Преносно значење
Примери:
Тревата се спржила.

џишне повеќе

џишнат
Вид збор: Глагол, свршен
изгори, подгори
Употреба: Разговорно
Примери:
Си ги џишна прстите на шпоретот.
запече
Употреба: Разговорно
Примери:
Нешто ја џишна во градите.

џурка повеќе

Види и: жури (несв.)
џуркаат
Вид збор: Глагол, несвршен
Жури со коприва.
Албански: djeg, përvëloj
Употреба: Ботаника
(се џурка) Се жури со коприва.
Албански: djeg, përvëloj
Употреба: Ботаника

џурне повеќе

џурнат
Вид збор: Глагол, свршен
ожари
Албански: djeg, përvëloj
Примери:
Ме џурна со копривата.
(се џурне) се ожари
Албански: digjem, përvëlohem
Примери:
Се џурна од копривата.

штипе повеќе

штипат
Вид збор: Глагол, несвршен
За студ, ветар, чад, пијачка - дејствува остро на кожата или на некој орган.
Албански: djeg
Употреба: Преносно значење
Примери:
Остриот ветар му го штипеше лицето.