Архаизам - категорија

забан повеќе

мн. забани
Вид збор: Именка, машки род
Дел од некогашната селска машка или женска горна облека од сукно, со ракави или без нив.
Примери:
На рамото ги префрли забанот и торбата и тргна нагоре.
Вид: облека (ж.)

забанџија повеќе

мн. забанџии
Вид збор: Именка, машки род
Лице што изработува забани.
Примери:
Тој беше прочуен забанџија во градот.

завоевател повеќе

Види и: завојувач (м.)
мн. завоеватели
Вид збор: Именка, машки род
завојувач
Англиски: conqueror

загон повеќе

мн. загони
Вид збор: Именка, машки род
мера за површина
Примери:
Продаде два загони земја.
Слично со: дољум (м.)

заим повеќе

Види и: заем (м.)
мн. заими
Вид збор: Именка, машки род
Корисник на голем феудален имот (во Турското Царство).
Албански: shfrytëzues i pasuris feudale

зајави повеќе

зајават
Вид збор: Глагол, свршен
изјави
Англиски: declare Албански: deklaroj

зајчи повеќе

Види и: зајачки (прид.)
зајчиот
Вид збор: Придавка
зајачки

заклина повеќе

Види и: заколне (св.)
(се) заклинаат
Вид збор: Глагол, несвршен
(се) заколне, (се) заколнува
Англиски: swear
Слично со: заколне (св.)

заклучение повеќе

Види и: заклучок (м.)
мн. заклученија
Вид збор: Именка, среден род
заклучок
Англиски: conclusion

закмети повеќе

(се) закметат
Вид збор: Глагол, свршен
Остане подолго време на функцијата кмет.
Албански: çifçi, kryebashkiak
Примери:
Се закмети неколку години.

закметува повеќе

Види и: кметува (несв.)
закметуваат
Вид збор: Глагол, свршен
Почне да кметува.
Примери:
На стари години закметува во селото.

закон повеќе

мн. закони
Вид збор: Именка, машки род
Вера, верски прописи.
Англиски: belief Албански: fe
Примери:
Законот на Христа нам не ни дозволува да се жениме повеќепати.
Слично со: пропис (м.)

законачи повеќе

законачат
Вид збор: Глагол, свршен
Остане на конак, на ноќевање.
Слично со: заноќева (св.)

заман повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
време
Англиски: time Турски: zaman

замк повеќе

мн. замкови
Вид збор: Именка, машки род
Лепило од смола.
Англиски: glue
Примери:
Ги залепи опинците со замк.

зандан повеќе

Види и: зандана (ж.)
мн. зандани
Вид збор: Именка, машки род
зандана
Англиски: dungeon Турски: zindan

зандана повеќе

мн. зандани
Вид збор: Именка, женски род
затвор, темница
Англиски: dungeon Турски: zindan
Примери:
Три месеци лежел во зандана.
Слично со: затвор (м.)

зарар повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
штета, загуба
Англиски: loss Турски: zarar
Примери:
Вчера тој направи голем зарар.
Слично со: штета (ж.)

зарф повеќе

мн. зарфови
Вид збор: Именка, машки род
Метална тацна за филџан.

затемнение повеќе

Види и: затемнување (ср.)
мн. затемненија
Вид збор: Именка, среден род
затемнување
Англиски: darkening

зачисли повеќе

зачислат
Вид збор: Глагол, свршен
вброи, вклучи
Англиски: include Албански: përfshij
Примери:
Тој ја зачисли и својата друшка во истата чета.
(се зачисли) се вброи, се вклучи
Англиски: include Албански: përfshij
Примери:
И таа реши да се зачисли во друштвото.

збоктиса повеќе

Види и: боктиса (св.)
збоктисаат
Вид збор: Глагол, свршен
боктиса
Англиски: bore Турски: bıkmak
Слично со: додее (св.)

зборлија повеќе

Види и: зборлив (прид.)
зборлии
Вид збор: Придавка
(немен. по род) зборлив
Англиски: talkative

згорница повеќе

мн. згорници
Вид збор: Именка, женски род
Плетенки што се плетат на горната страна на главата.
Англиски: plait Албански: gërsheta në pjesën e epërme të kokës
Примери:
Сто згорници, сто здолници.
Вид: здолница (ж.)

здолница повеќе

Види и: здолниште (ср.)
мн. здолници
Вид збор: Именка, женски род
Плетенки што се плетат од долната страна на главата.
Англиски: braid Албански: gërshtë në pjesën e poshtme të kokës
Спротивно од: згорница (ж.)

зеер повеќе

(едн.) зеерот
Вид збор: Именка, машки род
отров
Англиски: poison Турски: zehir Албански: helm
Примери:
Змиски зеер.
Слично со: отров (м.)
јад
Англиски: grief Албански: pikëllim
Слично со: јад (м.)

зеирлија повеќе

мн. зеирлии
Вид збор: Придавка
отровен
Англиски: poisonous Турски: zehirli
Примери:
змија зеирлија
Слично со: отровен (прид.)
Исполнет со јад.
Англиски: pained
Примери:
човек зеирлија
Слично со: јадосан (прид.)

земјопис повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
географија
Англиски: geography
Слично со: географија (ж.)

земјотресение повеќе

Види и: земјотрес (м.)
мн. земјотресенија
Вид збор: Именка, среден род
земјотрес
Англиски: earthquake
Примери:
Ова ме потсети на земјотресението во Скопје од 1963 година.

земски повеќе

земскиот
Вид збор: Придавка
Што се однесува на земја како административно организирана територија.
Англиски: district
Примери:
земска управа

зенгин повеќе

мн. зенгини
Вид збор: Именка, машки род
богаташ, богат човек
Англиски: millionaire Турски: zengin
Слично со: богаташ (м.)

зер повеќе

Види и: зеер (м.)
(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
зеер, зеир
Англиски: poison
Слично со: отров (м.)

зил повеќе

мн. зилови
Вид збор: Именка, машки род
Бакарни плочки што ѕвечкаат.
Турски: zil
Слично со: чампари (само мн.)
Вид: инструмент (м.)

зилјар повеќе

мн. зилјари
Вид збор: Именка, машки род
Тој што завидува, што е завидлив.
Англиски: envier
Слично со: завидливец (м.)

зилје повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, среден род
завист
Англиски: envy
Слично со: завист (ж.)
Вид: чувство (ср.)

златец повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, машки род
Народен назив за месецот јули.
Англиски: july
Слично со: јули (м.)
Вид: месец (м.)

зло повеќе

Вид збор: Прилог
лошо
Англиски: evil

злодеј повеќе

мн. злодеи
Вид збор: Именка, машки род
злосторник
Англиски: criminal

злодејание повеќе

Види и: злосторство (ср.)
мн. злодејанија
Вид збор: Именка, среден род
злосторство
Англиски: crime
Слично со: криминал (м.)

злодејство повеќе

мн. злодејства
Вид збор: Именка, среден род
злосторство
Англиски: crime
Слично со: злосторство (ср.)

знамение повеќе

мн. знаменија
Вид збор: Именка, среден род
Предзнак, навестување, најчесто лошо.
Англиски: omen
Примери:
Се плашеше од уроци и лоши знаменија.
Слично со: предзнак (м.)

зограф повеќе

мн. зографи
Вид збор: Именка, машки род
Тој што слика икони и фрески.
Англиски: painter
Примери:
Дедо му бил познат зограф.
Слично со: иконописец (м.)

зографиса повеќе

зографисаат
Вид збор: Глагол, свршен
Наслика икона или фреска во црква.
Англиски: paint

зографство повеќе

(едн.) зографството
Вид збор: Именка, среден род
Занает на зографот, зографска дејност.

зод повеќе

(едн.)
Вид збор: Именка, женски род
глеѓ

зоди повеќе

зодат
Вид збор: Глагол, несвршен
глеѓосува

зодоса повеќе

зодосаат
Вид збор: Глагол, свршен
глеѓоса

зокум повеќе

мн. зокуми
Вид збор: Именка, машки род
олеандер
Латински: Herium oleander Англиски: oleander Турски: zakkum Албански: leandër
Слично со: олеандер (м.)

золота повеќе

мн. золоти
Вид збор: Именка, женски род
Стара монета од времето на османлиската власт со вредност помала од грош.

зорле повеќе

Види и: зорлен (прил.)
Вид збор: Прилог
со сила, на сила
Англиски: forcedly Турски: zorla
Примери:
Зорле го однесоа во болница.
Слично со: насила (прил.)

зорнина повеќе

мн. зорнини
Вид збор: Именка, женски род
Рана зора, време на развиделување, пред изгревање на сонцето.
Англиски: dawn
Примери:
Уште во зорнината дваесетина луѓе го бастисале стадото.

зрачка повеќе

Види и: зрак (м.)
мн. зрачки
Вид збор: Именка, женски род
зрак
Англиски: ray

зулум повеќе

мн. зулуми
Вид збор: Именка, машки род
зло, насилство, терор, тиранија
Англиски: violence Турски: zulüm
Примери:
Влегоа во селото и голем зулум направија.

зулумќар повеќе

мн. зулумќари
Вид збор: Именка, машки род
Тој што прави зулум, насилник.
Англиски: perpetrator
Примери:
Зулумќари направија пустош во селото.

зулумџија повеќе

Види и: зулумќар (м.)
мн. зулумџии
Вид збор: Именка, женски род
зулумќар
Англиски: perpetrator
Примери:
Тие зулумџии не почитуваат никаков закон.

зулуф повеќе

мн. зулуфи
Вид збор: Именка, машки род
бакенбарди
Англиски: sideburns Турски: zülüf
Примери:
Зулуфите ги пуштил до половина образ.
Слично со: бакенбарди (само мн.)
а - б - в - г - д - ѓ - е - ж - з - ѕ - и - ј - к - л - љ - м - н - о - п - р - с - т - ќ - у - ф - х - ц - ч - џ - ш